به احتمال زیاد خود یا یکی از نزدیکان‌تان از بیماری لثه رنج می‌برید. در واقع 75% افراد در مرحله‌ای از زندگی خود دچار بیماری لثه می‌شوند. لازم است بدانید، بیماری لثه انواع مختلفی دارد که سلامت دهان و دندان را به خطر می‌اندازد. گونه های خاصی از بیماری لثه، در صورت به موقع درمان نشدن، خطر ابتلا به انواع سرطان، دیابت و ناراحتی های قلبی را افزایش می‌دهد. بنابراین لازم است که از علائم، خطرات و درمان‌های شایع‌ترین گونه های بیماری لثه، یعنی ژنژیویت و مرحله پیشرفته‌تر آن، پریودنتیت، آگاه شوید.
[sv slug=”alert”]
در طول اولین جلسه ملاقات با متخصصان کلینیک دکتر بزرگ و دکتر محمدی نژاد، معمولاً سابقه بیماری و نیز مشکلات دهان و دندان بیمار بطور کامل بررسی می شود. در اکثر مواقع مواردی که مشکلات بیشتری را برای فرد ایجاد کرده اند، درمان می شود. برای مثال در این رابطه می توان از بیماری های شدید و پیچیده لثه نام برد. در این مرکز تعداد زیادی از روش های درمانی همچون جرم گیری دندان و تمیز کردن ریشه (که در آن سطح آسیب دیده ریشه دندان کاملا تمیز می شود) یا دبریدمان سطح ریشه (که در آن بافت آسیب دیده برداشته می شود) به بیماران ارائه می شود.
متخصصان این مرکز همچنین می توانند بیماران مبتلا به مشکلات جدی لثه را با استفاده از روش های جراحی درمان کنند. علاوه بر این، متخصصان این مرکز دارای آموزش و تجربه خاص در حوزه جایگذاری، نگهداری، و ترمیم ایمپلنت دندان هستند.
[sv slug=”alert1″]
انواع بیماری لثه
بیماری لثه (پریودنتال)، شامل ژنژیویت و پریودنتیت، نوعی عفونت جدی است که اگر درمان نشود، به از دست دادن دندان می‌انجامد. پریودنتال در لغت به معنای “اطراف دندان” است. بیماری لثه نوعی عفونت باکتریایی مزمن است که بر لثه ها و استخوان نگهدارنده دندان اثر می‌گذارد. بیماری لثه می‌تواند به یک یا چند دندان آسیب بزند. بیماری لثه زمانی شروع می‌شود که باکتری های پلاک، فیلم چسبناک بدون رنگی که دائماً روی دندان ها تشکیل می‌شود، باعث التهاب لثه ها شود.
ژنژیویت
ژنژیویت خفیف ترین نوع بیماری لثه است که موجب قرمز و متورم شدن لثه‌ها می‌شود، به علاوه لثه های ملتهب به راحتی خونریزی می‌دهد. در این مرحله معمولاً ناراحتی بیمار جزئی است یا حتی بیمار هیچ درد و ناراحتی حس نمی‌کند. ژنژیویت غالباً پی‌آمد رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است و با بهره‌گیری از درمان تخصصی و رعایت بهداشت برطرف می‌شود.
پریودنتیت
اگر به موقع برای درمان ژنژیویت اقدام نشود، این بیماری پیشرفت می‌کند و به پریودنتیت تبدیل می‌شود. پلاک به مرور زمان پخش می‌شود و زیر خط لثه رشد می‌کند. سموم تولید شده توسط باکتری های موجود در پلاک لثه ها را تحریک می‌کند. این سموم واکنش التهابی مزمنی را برمی‌انگیزد که در واقع بدن را وادار به حمله به خود می‌کند و در نتیجه بافت ها و استخوان نگهدارنده دندان تخریب می‌شود و از بین می‌رود.
لثه ها از دندان ها جدا می‌شود و پاکت‌هایی (فضای بین دندان و لثه) تشکیل می‌شود که عفونت می‌کند. این پاکت ها همگام با پیشرفت کردن بیماری عمیق می‌شود و استخوان و بافت لثه بیشتری تخریب می‌شود. این واکنش تخریبی غالباً علائم خفیفی تولید می‌کند. دندان در نهایت لق می‌شود و می‌توان آن را کشید.
انواع بیماری لثه
بیماری لثه انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین گونه های آن را در ادامه توضیح می‌دهیم:
- پریودنتیت تهاجمی: این عارضه در بیمارانی رخ می‌دهد که اگر این مشکل را نداشتند، کاملاً سالم بودند. از ویژگی های پریودنتیت تهاجمی می‌توان به از بین رفتن سریع پیوند های بین دندان و بافت، تحلیل رفتن استخوان و شیوع بیماری در خانواده اشاره کرد.
- پریودنتیت مزمن: این بیماری التهاب داخلی بافت های نگهدارنده‌ی دندان ها و تحلیل پیشرونده‌ی استخوان و اتصالات را در پی دارد. پریودنتیت مزمن شایع‌ترین نوع پریودنتیت است و علامت آن تشکیل پاکت و یا تحیل رفتن لثه است.
- پریودنتیت نشانه‌ی یک بیماری سیستمی: این نوع بیماری لثه غالباً از سنین پایین شروع می‌شود. این بیماری لثه با عارضه‌های سیستمی مانند ناراحتی قلبی، بیماری تنفسی و دیابت مرتبط است.
- بیماری نکروز لثه: نکروز لثه عفونتی است که با نکروز یا مرگ بافت‌های لثه، رباط پریودنتال و استخوان آلوئول همراه است. این ضایعه‌ها عموماً در بیماران دچار عارضه های سیستمی مانند عفونت HIV، سوءتغذیه و سرکوب سیستم ایمنی مشاهده می‌شود.
علل بیماری لثه
بیماری های لثه (پریودنتال)، شامل ژنژیویت و پریودنتیت، عفونت‌هایی جدی هستند که اگر درمان نشوند، موجب از دست دادن دندان می‌شوند. بیماری لثه ممکن است بر یک یا چند دندان اثر بگذارد. علت اصلی بیماری لثه پلاک باکتریایی، یعنی فیلم بدون رنگ و چسبناکی است که دائماً روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. البته عامل‌هایی مانند موارد زیر نیز سلامت لثه ها را به خطر می‌اندازد.
سیگار کشیدن،استعمال دخانیات
احتمالاً می‌دانید که مصرف دخانیات عامل ابتلا به بسیاری از بیماری‌های جدی مانند سرطان، بیماری ریه، ناراحتی قلبی و انواع بیماری‌ها است. اما شاید ندانید که مصرف دخانیات خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد. در واقع پژوهش‌های جدید نشان داده است که مصرف توتون یکی از مهم‌ترین عامل‌های خطر ابتلا به بیماری لثه و پیشرفت این بیماری است.
ژنتیک
پژوهش ها نشان داده است که بیش از 30% افراد به لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری لثه هستند. این افراد، علی‌رغم رعایت بهداشت دهان و دندان، باز هم شش برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه قرار دارند. چنانچه این افراد قبل از بروز نشانه‌هایی بیماری از طریق انجام دادن آزمایش ژنتیک شناسایی شوند و درمان پیشگیری آنها از سن پایین شروع شود، می‌توانند تا پایان عمر از نعمت داشتن دندان ها و لثه هایی سالم برخوردار شوند.
بلوغ، بارداری و یائسگی در بانوان
نیازهای سلامتی بانوان منحصر به فرد است. اگرچه مسواک زدن و نخ کشیدن روزانه، تغذیه سالم و ورزش منظم نقش مهمی در سلامت دهان و دندان در تمام طول زندگی دارد، در زندگی یک زن دوران‌هایی مانند بلوغ و یائسگی و زمان‌هایی با نیازهای خاص همچون بارداری و قاعدگی وجود دارد که این مراقبت باید بیشتر شود. بدن بانوان در این زمان‌های خاص تغییراتی هورمونی را تجربه می‌کند که بر بسیاری از بافت های بدن، مانند لثه ها اثر می‌گذارد. لثه ها در این شرایط حساس می‌شود و گاهی واکنش شدیدی به نوسانات هورمونی نشان می‌دهد؛ در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری های لثه افزایش می‌یابد. به علاوه نتایج پژوهش های جدید مبین آن است که بانوان باردار دچار بیماری لثه بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس و به دنیا آوردن نوزادانی با وزن پایین قرار دارند.
استرس
همان طور که احتمالاً می‌دانید، استرس عامل بسیاری از عارضه های جدی مانند فشار خون بالا، سرطان و انواع بیماری ها است. اما شاید ندانید که استرس یکی از عامل های خطر بیماری لثه نیز محسوب می‌شود. پژوهش ها نشان داده است که استرس مقابله با انواع عفونت، از جمله بیماری لثه را برای بدن سخت‌تر می‌کند.
مصرف دارو
بعضی داروها، مانند قرص ضدبارداری، داروهای ضدافسردگی و بعضی داروهای قلب، سلامت دهان را به خطر می‌اندازد. همان طور که تمام داروهای مصرفی و هر گونه تغییر در وضعیت سلامت عمومی بدن را به پزشک و دکتر داروساز اطلاع می‌دهید، این موارد را باید با دندانپزشک خود نیز در میان بگذارید.
دندان قروچه یا روی هم فشار دادن دندان‌ها
دندان قروچه یا روی هم ساییدن دندان‌ها فشار شدیدی را به بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها وارد می‌کند و سرعت تخریب و تحلیل بافت‌های پریودنتال را افزایش می‌دهد.
دیابت
در بیماری دیابت غلظت قند خون از حد نرمال خارج می‌شود. دیابت پی‌آمد کمبود تولید انسولین یا ناتوانی بدن در مصرف صحیح انسولین است، انسولین هورمونی است که نقش کلیدی در قابلیت بدن برای استفاده از قند خون دارد. دیابت خطر انواع عفونت، از جمله بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد. این عفونت‌ها توانایی بدن برای تولید و یا استفاده از انسولین را مختل می‌کند، در نتیجه کنترل کردن دیابت سخت‌تر می‌شود، به علاوه عفونت بیمار دیابتی شدیدتر از افراد غیردیابتی است.
تغذیه نامناسب و چاقی
همان طور که می‌دانید، کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند و مقابله با عفونت را برای بدن سخت‌تر می‌کند. چون بیماری لثه عفونتی جدی است، سوء تغذیه وضعیت لثه ها را وخیم‌تر می‌کند.
علائم و نشانه ها
بیماری لثه اغلب یک بیماری پنهان است به این معنی که ممکن است تا زمان رسیدن آن به مراحل پیشرفته علائم بیماری در فرد مشاهده نشود. به هر حال، علائم هشدار دهنده ابتلا به بیماری های لثه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- قرمز شدن، ورم، یا حساسیت دندان و لثه ها یا ایجاد درد در ناحیه دهان
- خونریزی از لثه ها در هنگام مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، یا خوردن غذاهای سفت
- عقب رفتگی لثه ها یا کنار رفتن آنها از روی دندان ها که باعث می شود دندان ها بلند تر از قبل به نظر برسند و در زیبایی طرح لبخند احساس نارضایتی کند.
- لق شدن یا جدا شدن دندان ها
- تشکیل چرک بین لثه ها و دندان ها
- ایجاد زخم های دهانی
- بوی بد دهان ماندگار (درمان بیماری های لثه موجب درمان بوی بد دهان کودکان و بزرگسالان خواهد شد)
- ایجاد تغییر در نحوه تماس دندان ها با یکدیگر در زمان جویدن
- ایجاد تغییر در نحوه قرارگیری دندان های مصنوعی جزئی در دهان
راه ها و روش های درمان
روش های درمان لثه ، قابل استفاده برای بیماری های لثه به شرح زیر هستند:
درمان بدون جراحی
روش های درمانی غیر جراحی لثه به شرح زیر هستند:
رعایت بهداشت دهان و دندان
بهترین روش برای پیشگیری از بیماری لثه این است که در خانه به خوبی از دندان‌ها و لثه‌های خود مراقبت کنید؛ برای این منظور لازم است که دندان‌ها را پس از هر وعده غذایی و قبل از خواب مسواک بزنید، حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید و هر شش ماه یک بار برای معاینه به دندانپزشک یا متخصص لثه مراجعه کنید. کافی است در روز چند دقیقه برای رعایت بهداشت دهان و دندان وقت بگذارید، تا مجبور نباشید که وقت و هزینه هنگفتی را برای درمان بیماری لثه صرف کنید.
تمیز کردن حرفه ای دندان ها با جرم گیری و تمیز کردن عمیق ریشه
هنگام معاینه عادی دندان ها، دندان پزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان پلاک ها و جرم های تشکیل شده بر روی دندان و زیر خط لثه را پاک می کند. پلاک ها می توانند بر روی سطح دندان تشکیل شده و به تدریج سفت شوند و پاک کردن آنها فقط با تمیز کردن حرفه ای دندان ها امکان پذیر باشد. اگر شما با بعضی علائم بیماری لثه مواجه شدید، ممکن است دندان پزشک به شما پیشنهاد دهد از خدمات تمیز کردن حرفه ای دندان ها برای بیش از دو مرتبه در هر سال استفاده کنید.
[sv slug=”alert”]
تمیز کردن عمیق ریشه دندان ها یک روش غیر جراحی است که تحت بی حسی موضعی بر روی بیمار انجام می شود و از طریق آن امکان پاک کردن پلاک ها و جرم های ایجاد شده در بالا و زیر خط لثه با استفاده از سایش سطح دندان وجود دارد و به این ترتیب می توان لکه های زبر ایجاد شده بر روی ریشه دندان را با صیقل دادن آن از بین برد. صیقل دادن لکه های زبر روی دندان می تواند باعث از بین رفتن باکتری ها و ایجاد یک سطح تمیز برای لثه ها برای اتصال مجدد آنها به دندان ها شود.
جرم گیری و تمیز کردن عمیق ریشه در صورتی برای شما انجام می شود که دندان پزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان تشکیل پلاک و جرم زیر خط لثه را تشخیص دهند و به این ترتیب طبق نظر آنها نیاز به استفاده از این روش های درمانی برای رفع مشکل وجود داشته باشد.
[sv slug=”alert1″]
درمان با عمل جراحی
بیماری لثه در بعضی از مواقع با عمل جراحی لثه درمان می شود. برای مثال در این رابطه می توان از روش های زیر نام برد:
لیزر درمانی
با گذشت زمان هر روز به تعداد دندان پزشکانی که از روش لیزر درمانی برای پاک کردن پلاک و جرم دندان های بیمار استفاده می کنند، اضافه می شود. معمولاً استفاده از لیزر برای درمان بیماری لثه شامل مراحل زیر است:
- آزمایش باکتری ها برای تعیین میزان عفونت لثه ای که ایجاد شده
- تمیز کردن حفره های عمیق ایجاد شده با استفاده از لیزر درمانی
- بررسی دندان با استفاده از یک میکروسکوپ
- بررسی نتایج پس از درمان برای تایید نتایج لیزر درمانی
لازم به ذکر است که انجام معاینات منظم و استفاده از درمان های ساده و به موقع می تواند به حفظ نتایج حاصل از جراحی لثه با لیزر کمک موثر کند.
[sv slug=”alert”]
هفت مزیت اصلی استفاده از لیزر برای درمان بیماری لثه به شرح زیر است:
-
- درمان خونریزی لثه ها بلافاصله پس از درمان
- پوشاندن حفره های عمیق پریودنتال ایجاد شده
- حذف نیاز به بریدن لثه ها، زخم کردن آنها و سایر ناراحتی هایی که در نتیجه عمل جراحی برای بیمار ایجاد می شود
- کاهش یا رفع موارد لق شدن دندان ها
- ترمیم مجدد استخوان و بافت اطراف آن
- افزایش احتمال موفقیت نتایج درمان
- ارائه یک راهکار ساده برای درمان موارد عقب رفتگی لثه
[sv slug=”alert1″]
جراحی فلپ یا جراحی کاهش عمق حفره
هنگام استفاده از این روش درمانی لثه ها کنار زده شده و جرم زیر آنها پاک می شود. در بعضی موارد، سطح نامنظم آسیب دیده استخوان در ادامه صیقل داده می شود تا نواحی مستعد تجمع باکتری هایی که می توانند باعث ابتلا به بیماری های لثه شوند، کاهش پیدا کند. در ادامه لثه ها به محل مناسب باز گشته و دندان را در بر می گیرد. این روش درمانی می تواند باعث کاهش عمق فضای بین لثه و دندان شود و در نتیجه نواحی خاص که امکان رشد و تجمع باکتری های مضر در آنها وجود دارد را کاهش داده و به این ترتیب احتمال ابتلا به مشکلات جدی در ارتباط با بیماری پریودنتال را بطور قابل توجه کاهش می دهد.
پیوند استخوان
در این روش درمانی بخش هایی از استخوان های خود بیمار، استخوان مصنوعی، یا استخوان های اهدایی از سایر افراد برای جایگزین استخوان از بین رفته به خاطر بیماری لثه مورد استفاده قرار می گیرد. پیوند استخوان می تواند ساختار مناسب برای رشد مجدد استخوان را فراهم کند و به این ترتیب حالت پایداری دندان ها در دهان را بازیابی کند. تکنولوژی جدید استفاده شده در این حالت که مهندسی بافت نامیده می شود، بدن بیمار را تحریک می کند که استخوان جدید و بافت مربوط به آن را با سرعت بیشتر تولید کند.
پیوند بافت نرم
این روش درمانی باعث تقویت لثه های نازک یا پر شدن لثه ها در محل عقب رفتگی لثه ها می شود. بافت پیوندی در این روش در اکثر مواقع از سقف دهان گرفته می شود. در ادامه بافت گرفته شده به محل مورد نظر بخیه زده می شود و به این ترتیب بافت نرم ناحیه آسیب دیده را ترمیم می کند.
بازسازی توسط هدایت بافتی
این روش درمانی زمانی استفاده می شود که استخوان نگهدارنده دندان ها از بین رفته باشد. در این روش فرآیند رشد استخوان و لثه شبیه سازی می شود. این روش درمانی همراه با روش جراحی فلپ استفاده می شود که در آن یک لایه مشبک بین استخوان و بافت لثه قرار می گیرد. انجام این کار باعث می شود بافت لثه در نواحی خاصی که لازم است بین استخوان و لثه پیوند وجود داشته باشد، رشد کند و انجام این کار به استخوان و بافت پیوندی کمک می کند تا مجدداً رشد کرده و بهتر از دندان ها پشتیبانی کند.
جراحی استخوان
در این روش حفره های کم عمق ایجاد شده در استخوان ها صاف می شوند. به دنبال انجام عمل جراحی فلپ، استخوان اطراف دندان تغییر شکل داده می شود تا به این ترتیب حفره های موجود در آن کاهش داده شود. انجام این کار باعث می شود امکان تجمع باکتری و رشد آن در محل استخوان کاهش پیدا کند.
سوالات رایج بیماری لثه
آیا بیماری لثه مسری است؟
پژوهش‌ها نشان داده است که بیماری لثه پی‌آمد واکنش التهابی به باکتری‌های زیر لثه است، بنابراین بیماری لثه از نظر تخصصی نباید مسری باشد. بااین حال باکتری‌های مولد این واکنش التهابی از راه آب دهان منتقل می‌شود. بنابراین اگر یکی از اعضاء خانواده‌تان دچار بیماری لثه شده است، بهتر است از استفاده اشتراکی از وسایل غذاخوری یا بهداشتی دهان و دندان خودداری کنید، تا با بزاق دهان آلوده تماس پیدا نکنید.
اگر متوجه نشانه‌های هشداردهنده بیماری لثه، مانند خونریزی، متورم و قرمز شدن لثه ها یا بوی بد دهان، در اعضاء خانواده یا همسرتان شدید، بهتر است به او توصیه کنید که برای معاینه به متخصص لثه مراجعه کند. درمان به موقع می‌تواند از سلامت دهان و دندان های تمام اعضاء خانواده محافظت کند.
آیا درست است که بین بیماری لثه و ناراحتی قلبی ارتباط وجود دارد؟
ارتباط بین بیماری لثه و ناراحتی قلبی یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در زمینه بیماری های لثه است. نتایج پژوهش های متعدد حکایت از آن دارد که بیماری قلبی و بیماری لثه با هم ارتباط دارد و پژوهشگران احتمال می‌دهند که التهاب بنیان اصلی این رابطه باشد. اگر مستعد ابتلا به بیماری های قلبی هستید، بهتر است این موضوع را به دندانپزشک خود اطلاع دهید، چون بیماری لثه خطر ناراحتی های قلبی را افزایش می‌دهد.
آیا کودکان نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه قرار دارند؟
بیماری لثه به ندرت در کودکان مشاهده می‌شود و فقط گاهی در نوجوانان دیده می‌شود. بااین حال کودکان باید اهمیت مراقبت از دندان ها و لثه های خود را یاد بگیرند تا در آینده دچار بیماری لثه نشوند. کودکان باید دندان هایشان را دو بار در روز مسواک بزنند و شیوه صحیح نخ کشیدن را یاد بگیرند، اگر کودکان نخ زدن دندان ها را از سن پایین یاد بگیرند، این عادت در آنها نهادینه می‌شود.
این دو کار ساده از دندان ها و لثه ها در برابر بیماری لثه محافظت می‌کند. به عنوان یک پدر یا مادر دلسوز باید از نشانه‌های هشدار دهنده بیماری لثه، شامل ورم و قرمزی لثه، خونریزی لثه یا بدبو بودن مداوم دهان، اطلاع داشته باشید تا اگر این علائم را در فرزندتان مشاهده کردید، به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین بهتر است سابقه خانوادگی بیماری‌های لثه را به دندانپزشک اطلاع دهید، چون ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به بیماری لثه در سنین پایین دارد.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
