بروز بیماری پریودنتال دهان به دلیل ژن، دیابت، نوسان هورمون، سیگار و دارو
peri به معنی اطراف و odontal به معنی دندان است. بیماری‌های پریودنتال به عفونت‌های اطراف دندان‌ها گفته می‌شود. این عفونت در بر گیرنده‌ی لثه‌ها، سمنتوم که پوشاننده‌ی ریشه دندان است، رباط‌های پریودنتال و استخوان آلوئولار است. در مراحل اولیه‌ی بیماری پریودنتال، آماس لثه فقط بر روی لثه‌ها تاثیر می‌گذارد. در انواع شدیدتر بیماری، تمام بافت‌های محافظ اطراف دندان تحت تاثیر بیماری قرار می‌گیرند. بیماری لثه به دیگر بیماری‌ها و مشکلات نیز مرتبط است. این موضوع، یک موضوع جدید و جالب برای تحقیق است. بسیاری از سوالات هنوز بدون پاسخ باقی مانده‌اند. تحقیقات انجام شده جواب‌های مختلفی برای میزان ارتباط بین بیماری لثه و دیگر بیماری‌ها یافته‌اند اما تحقیقات دیگری نیز باید انجام شود. محققان در حال بررسی ارتباط احتمالی بین بیماری لثه و بیماری‌های زیر هستند:
- آترواسکلروز (تصلب شرایین) و بیماری قلبی: بیماری لثه باعث افزایش خطر انسداد شریان‌ها و بیماری قلبی می‌شود. پزشکان معتقدند که بیماری لثه باعث تشدید بیماری قلبی می‌شود.
- سکته مغزی: بیماری لثه باعث افزایش خطر سکته مغزی ناشی از انسداد شریان‌ها می‌شود.
- زایمان زودرس: فردی که در دوران بارداری به عفونت لثه مبتلا باشد، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارد. احتمال کمبود وزن نوزاد این افراد در هنگام تولد نیز بیشتر از سایرین است.
- دیابت: بیماران مبتلا به دیابت که به بیماری پریودنتال نیز مبتلا هستند بیشتر از افراد دارای لثه‌های سالم و مبتلا به دیابت در کنترل قند خون با مشکل مواجه خواهند شد.
- بیماری تنفسی: ممکن است باکتری‌های موجود در بیماری لثه باعث عفونت ریه یا تشدید بیماری ریه شوند. این مشکل مخصوصا در مورد افراد مسن که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند از اهمیت بیشتری برخوردار است. در سالمندان باکتری از راه دهان به ریه‌ها رسیده و باعث التهاب ریه می‌شود.
فهرست مطالب
علت ایجاد بیماری پریودنتال چیست؟
باکتری‌های موجود در پلاک دندان عامل اصلی ایجاد بیماری پریودنتال هستند. اما عوامل دیگری نیز در ایجاد بیماری پریودنتال نقش دارند. این عوامل شامل بیماری‌های دیگر، داروها و عادات دهانی و دندانی هستند. این عوامل باعث افزایش خطر ایجاد بیماری لثه شده یا بیماری‌ها و عفونت‌های موجود را تشدید می‌کنند.
ژنتیک
احتمال ایجاد بیماری آبسه پاکت پریودنتالپریودنتال در برخی از افراد به خاطر ژن‌هایشان بیش از دیگران است. اما ژن‌های فرد باعث نمی‌شوند که فرد نتواند از ایجاد بیماری پریودنتال جلوگیری کند. حتی افرادی که استعداد زیادی برای ابتلا به بیماری پریودنتال دارند نیز می‌توانند با رعایت بهداشت دهان مانع ایجاد بیماری پریودنتال شده یا بیماری را کنترل کنند.
سیگار و تنباکو
سیگار خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش می‌دهد. هر چه فرد بیشتر و برای مدت طولانی‌تری سیگار بکشد، خطر ابتلا به بیماری پریودنتال در او بیشتر می‌شود. اگر به بیماری پریودنتال مبتلا هستید، سیگار کشیدن بیماری شما را تشدید خواهد کرد. سیگار کشیدن علت اصلی مقاومت بیماری پریودنتال به درمان است. سیگار کشیدن باعث تجمع جرم بیشتری بر روی دندان‌ها می‌شود. اگر فرد بیماری لثه داشته باشد، جرم‌های جمع شده روی دندان‌ها باعث ایجاد کیسه‌های پریودنتال عمیق‌تر می‌شوند. با تشدید بیماری، استخوان‌های بیشتری نیز از بین می‌روند. بر خلاف بسیاری از عوامل غیر قابل کنترل دیگری که بر سلامت لثه‌ها اثر می‌گذارند، تصمیم برای سیگار کشیدن یا نکشیدن بر عهده فرد و تحت کنترل او است. ترک سیگار نقش مهمی در کنترل بیماری پریودنتال دارد.
نامرتبی و شلوغی دندان‌ها، بریس‌ها و پل دندان
هر چیزی که مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان را سخت‌تر کند باعث افزایش تولید پلاک یا جرم دندان می‌شود. هر چه جرم و پلاک دندان بیشتر باشد، احتمال ایجاد بیماری لثه بیشتر می‌شود. دندانپزشکان و متخصصین بیماری لثه بهترین روش‌های تمیز کردن دندان را به شما یاد خواهند داد، حتی اگر تمیز کردن آنها سخت باشد. برای مثال، می‌توانید از ابزارهای مخصوص و روش‌های مختلف نخ دندان کشیدن برای تمیز کردن اطراف پل دندان یا زیر بریس‌ها استفاده کنید. اگر شلوغ یا کجی دندان‌ها باعث ایجاد مشکل شوند، دندانپزشک انجام ارتودنسی را توصیه می‌کند. ارتودنسی باعث صاف شدن لبخند شده و احتمال جلوگیری از بیماری را افزایش می‌دهد.
دندان قروچه، فشار فک‌ها و دندان‌ها روی هم
دندان قروچه، فشار فک‌ها و دندان‌ها روی هم باعث بیماری پریودنتال نمی‌شوند اما اگر لثه‌ها ملتهب باشند، باعث تشدید التهاب و بیماری می‌شوند. این عادات، فشار بیش از حد به دندان‌ها وارد می‌کند. این فشار باعث افزایش سرعت تخریب رباط‌ها و استخوان پریودنتال می‌شود. در بسیاری از موارد، افراد می‌توانند با آگاهی از زمان دندان قروچه و فشار به دندان و سپس حفظ آرامش این عادت را ترک کنند. اگر تلاش فرد برای ترک عادت دندان قروچه و فشار به دندان مفید نبود، دندانپزشک یا متخصص بیماری‌های لثه یک ابزار محافظ برای او خواهد ساخت تا فشار کمتری به دندان‌ها وارد شود. این ابزار محافظ اکلوزال، محافظ شب، محافظ دهان یا محافظ بایت نامیده می‌شود.
استرس
استرس باعث تشدید بیماری پریودنتال شده و درمان پریودنتالبیماری پریودنتال را سخت‌تر می‌کند. استرس سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. تضعیف سیستم ایمنی باعث می‌شود مبارزه با عفونت، از جمله بیماری پریودنتال، برای بدن مشکل شود.
تغییر هورمون‌ها
با افزایش یا کاهش سطح هورمون‌های بدن، تغییراتی نیز در دهان صورت می‌گیرد. بلوغ و بارداری می‌توانند به طور موقت باعث افزایش خطر ابتلا و شدت بیماری لثه شوند.
داروها
داروهای مختلف باعث خشکی دهان می‌شوند. نمونه‌هایی از این داروها شامل داروهای افسردگی و داروهای فشار خون می‌باشد. اگر بزاق دهان کافی نباشد، احتمال ایجاد پلاک دندان بیشتر خواهد شد. پلاک دندان باعث پوسیدگی دندان می‌شود. داروهای دیگر باعث بزرگی لثه‌ها می‌شوند. بزرگی لثه باعث می‌شود پلاک‌های بیشتری در لثه ایجاد شده و آنجا بمانند. این داروها عبارتند از:
- دیلانتین (فنی توئین یا اسم‌های تجاری دیگر) که برای کنترل تشنج استفاده می‌شود.
- سیکلوسپورین (نئورال، سندیمون) که برای سرکوب سیستم ایمنی در افرادی که پیوند عضو شده‌اند استفاده می‌شود.
- نیفدیپین (آدالات، کاردیزم و داروهای دیگر) و دیگر داروهای مسدود کننده‌ی کانال کلسیم که برای درمان فشار خون بالا، درد قفسه سینه (آنژین) یا آریتمی قلبی استفاده می‌شوند.
بیماری‌ها
افراد مبتلا به بیماری‌های خاص بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری پریودنتال هستند. برای مثال، احتمال ابتلای افراد مبتلا به دیابت به بیماری پریودنتال بیش از افرادی است که به دیابت مبتلا نیستند. لثه‌های افراد مبتلا به دیابت از حساسیت بیشتری برخوردار است. بیماری‌های دیگری که خطر ابتلا به پریودنتال را افزایش می‌دهند شامل بیماری‌های التهابی مانند رماتیسم مفصلی و ایدز هستند. ابتلای فرد به یکی از این بیماری‌ها باعث می‌شود کنترل بیماری پریودنتال سخت‌تر شود. اما یک متخصص لثه یا دندانپزشک حاذق که از این مشکلات آگاه است می‌تواند به فرد بگوید که چگونه با وجود بیماری پریودنتال، سلامت دهان و دندان خود را حفظ کند.
تغذیه نامناسب
تغذیه نیز در سلامت کلی بدن، از جمله در وضعیت سیستم ایمنی، دهان و لثه‌های سالم، تاثیر دارد. کمبود شدید ویتامین ث (اسکوربوت) باعث خونریزی لثه می‌شود.
