دیابت چیست؟
دیابت بیماری است که انسولین توسط بدن تولید نشده و یا بطور مناسب استفاده نمی شود. انسولین هورمونی است که قند، نشاسته و سایر مواد غذایی را به انرژی مورد نیاز برای زندگی روزمره تبدیل میکند. انسولین به گلوکز(نوعی قند که بعنوان سوخت سلولهای بدن مورد استفاده قرار می گیرد) کمک می کند وارد سلولها شود و در بدن بعنوان سوخت استفاده شود. گلوکز بدن ما از غذاهایی که می خوریم به دست می آید.
کبد می تواند از غذاهای شیرین یا هضم غذاهای نشاسته ای مثل حبوبات و سیب زمینی، گلوکز بسازد. بعد از هر وعده غذایی سطح گلوکز خون افزایش می یابد و انسولین در داخل خون ترشح می شود.در بیماری دیابت وقتی که سطح گلوکز پایین می آید برای مثال در طول فعالیت های جسمی میزان انسولین کاهش می بابد. بنابراین انسولین نقش اساسی در تنظیم میزان قند خون دارد و مانع افزایش قند خون می شود.
اما در بدن بیماران دیابتی ترشح انسولین با مصرف غذا افزایش نمی یابد و در بسیاری از موارد اصلاً انسولین وجود ندارد و یا مقدار آن خیلی کم است. اگر انسولین وجود نداشته باشد قند وارد سلول ها نمی شود و مقدار آن در خون افزایش می یابد.
سه نوع بیماری قند وجود دارد:
نوع اول:
زمانی پیشرفت می کند که تولید انسولین دربدن متوقف می شود. کمبود یا فقدان انسولین علت اصلی دیابت نوع یک است. سلولهای تولید کننده انسولین در پانکراس(لوزالمعده) این افراد آسیب دیده یا کاملاً از بین رفته اند دیابت نوع یک بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود این نوع دیابت با تزریق انسولین و رژیم غذایی و ورزشهای منظمی که توصیه می شود قابل کنترل می باشد .
نوع دوم:
نوع خیلی متداول، دیابت نوع دو است که در افراد بالای 30 سال بروز میکند قرص یا انسولین برای درمان استفاده می شود. زمانی پیشرفت می کند که بدن فقط مقداری انسولین تولیدمی کند، که برای نیاز بدن کافی نیست یا انسولین تولید شده به درستی عمل نمی کند. این نوع دیابت معمولاً در افراد بالای 40 سال بروز می کند. این نوع دیابت توسط رژیم غذایی و فعالیت بدنی(ورزش) و مصرف قرصهای خوراکی و تزریق انسولین در بعضی مواقع قابل کنترل می باشد
نوع سوم:
بارداری، در دوران حاملگی اتفاق می افتد مادر باید بسیار مواظب باشد تا نوزاد سالمی داشته باشد.
معیارهای تشخیص دیابت:
– قند پلاسمای خون وریدی ناشتا کمتر از 110 (طبیعی)
– قند پلاسمای خون وریدی ناشتا مساوی یابیشتر از 110 و کمتر از 126 (قند خون ناشتای غیرطبیعی) (IFG)
– در دونوبت قند پلاسمای خونوریدی ناشتا مساوی یابیشتر از 126 باشد، تشخیص قطعی دیابت است.
قند خون طبیعی شما را سالم نگه می دارد. قند خون پائین تر از 70 باعث لرزش وعرق کردن می شود. قندخون خیلی بالا(بیشتر از 200 ) احساس خستگی و خواب ایجاد می کند.
علائم و نشانه ها:
با گذشت زمان، مقدار اضافی قند خون باعث افزایش خطر بیماری های قلبی، از دست دادن بینایی، تخریب اعصاب و ارگان ها و دیگر مشکلات جدی می شود.
علائم هشداردهنده
1- تشنگی زیاد :
بیماران دیابتی نوع دو غالبا هیچ علامتی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر شود، یکی از اولین آنها عبارت است از تشنگی زیاد.
تشنگی همراه با مشکلات دیگری بوجود می آید که عبارتند از:
– خشکی دهان
– افزایش اشتها
– تکرر ادرار (غالبا هر ساعت نیاز به تخلیه ادرار دارند)
– افزایش یا کاهش وزن غیرعادی
2- سردرد :
میزان بالای قند خون باعث سردرد، تاری دید و خستگی می گردد.
3- عفونت :
عفونت از راه های مختلفی وارد بدن می گردد، از جمله:
– بریدگی و یا زخم هایی که به کندی ترمیم می شوند.
– عفونت قارچی مکرر و یا عفونت های دستگاه ادراری
– خارش پوست به خصوص در ناحیه کشاله ران
4- اختلال در عملکرد جنسی :
دیابت باعث تخریب رگ های خونی و اعصاب در ناحیه اندام تناسلی می شود.
خشک شدن واژن در زنان و ناتوانی جنسی در مردان از جمله عوارض بیماری دیابت می باشند.
حدود یک نفر از سه نفر زن مبتلا به دیابت، دارای اختلال عملکرد جنسی می باشد.
علت و دلایل:
مقاومت به انسولین باعث بروز عوارض زیر می شوند:
- بالا رفتن قند خون
- باعث اختلال در سطح چربی خون می شوند، و احتمال مسدود شدن سرخرگ های قلب را بیشتر می کنند (بیماری عروق کرونر قلبی)
- فشار خون را بالا می برد.
به نظر نمی رسد که در دیابت نوع دو سلول های تولید کننده ی انسولین در لوزالمعده مانند دیابت نوع یک توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار بگیرند.
با این وجود آنها نمی توانند با نیاز به تولید انسولین بعد از صرف غذا کنار بیایند.به طور طبیعی، تولید انسولین باعث می شود که قند خون وارد شده به بدن، برای مصرف در آینده، ذخیره شده و به این ترتیب سطح قند خون نسبتا ثابت می ماند.اما در دیابت نوع دو پاسخ سلول ها کافی نبوده و پس از مصرف غذا، سطح قند خون بالا می رود. این عدم پاسخگویی از طرف سلول های بتا را “شکست سلول های بتا” می نامند.
روش های کنترل و درمان:
بیشتر پزشکان به بیماران دیابتی توصیه می‌کنند که برای بهبود و کیفیت زندگی خود و ادامه دادن یک زندگی سالم و عادی طبق یک برنامه روزانه و دائمی ورزش کنند.
به گفته پزشکان چاقی که یکی از عوامل مهم بروز دیابت است نیز با ورزش کردن تا حد زیادی قابل کنترل خواهد بود.
دلایل متعددی وجود دارد که توجیه میکند چرا بیماران دیابتی نیاز به ورزش کردن دارند که یکی از مهم‌ترین و ابتدایی آنها کاهش میزان قند خون است. انجام تمرینات ورزشی متعادل و منظم به کاهش قند خون کمک میکند؛ وزن بدن را متعادل نگه می‌دارد و خطر ابتلا به امراض قلبی را به میزان چشمگیری در این بیماران کاهش می‌دهد.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)