درد دندان و دهان و داروهای درمان آن
اگر تابه حال برای تهیه داروی دندان درد به داروخانه مراجعه کرده باشید، مطمئناً تعداد زیاد مسکنها و داروها سردرگمتان کرده است. برای این که بتوانید انتخابی آگاهانهتر، صرف نظر از نام شرکت تولید کننده دارو داشته باشید، ابتدا متداولترین مواد مورد استفاده در این داروها را با هم بررسی میکنیم. در یک نگاه میتوان گفت که با داروهای بیحسی تا مدتی درد دندان را حس نخواهید کرد، داروهای مسکن درد را آرام خواهد کرد و داروهای ضدعفونی کننده از رشد میکروارگانیسمها جلوگیری خواهد نمود.
فهرست مطالب
مواد مورد استفاده در تهیه داروهای دندان درد
بنزوکائین (20 ـ 10 %):
با این ماده یک بیحسی موضعی تهیه میشود که وقتی آن را روی بافت لثه قرار دهید، 2 ـ 1 میلی متر از بالای لثه بیحس میشود، اما با این کار درد نشأت گرفته از دندان آرام نخواهد شد. بنابراین بنزوکائین برای تسکین درد دندان ناشی از تحریک لثه، زبان یا گونهها مفید است.
بنزالکونیوم کلراید ( 0.13 ـ 0.1 %):
مادهای ضدعفونی کننده است که مانع از بروز عفونت میشود و استفاده از آن در صورت وجود زخم و آفت توصیه میشود.
دوکوزانول (کرم 10 %):
دوکوزانول ماده فعال موجود در Abreva، داروی OTC است که دوره زخمهای سرد (تبخال) را تاحد قابل توجهی کوتاه میکند. دوکوزانول در پوست نفوذ میکند و مانع از انتشار ویروس عامل ایجاد زخم سرد میشود.
کافور (3 %):
کافور خارش و تحریک را کاهش میدهد. کافور با تاثیر بر بعضی از عصبها درد دندان و خارش را برطرف میکند. استفاده از کافور برای تبخال نیز مناسب است، اما نباید آن را بر روی زخمهای بازی مانند آفت بزنید.
منتول (اسانس نعناع):
منتول کاربردهای گوناگونی دارد و در بسیاری از فراوردهها برای ایجاد حس خنکی روی پوست یا داخل دهان به کار برده میشود. منتول در دندانپزشکی غالباً در دهانشویه برای رفع بوی بد دهان، تسکین گلودرد و به عنوان ضد درد برای تسکین تحریکها و دردهای جزئی کاربرد دارد.
فنول (1.4 %):
مدتها است که از فنول به عنوان ضدعفونی کننده و مسکن موضعی استفاده میشود. فنول در واقع یکی از نخستین داروهایی است که برای تمیز کردن زخمهای جراحی و کاهش عفونت به کار برده شده است. البته نگرانیهایی درباره ایمن بودن استفاده درازمدت از آن وجود دارد.
پلی وینیل پیرولیدون (PVP):
این پلیمر در بعضی داروها به کار برده میشود تا دارو به آفت و زخم دهان بچسبد. مشکلی که در گونههای نخست این دارو وجود داشت این بود که اثر آن پس از فقط 20 دقیقه از بین میرفت و دارو جدا میشد.
سدیم هیالورونات:
این ماده غالباً با PVP ترکیب میشود تا زخم و آفت سریعتر التیام یابد.
درد دندان
چنانچه درد دندان واقعاً مربوط به خود دندان باشد، مشکل است بتوانید با دارو آن را تسکین دهید، چون داروهای غیرتجویزی زیادی برای آرام کردن درد دندان وجود ندارد. بهترین روش برای تسکین دندان درد شدید این است که هر 6 ساعت یک بار ایبوپروفن 800 ـ 400 میلی گرم مصرف کنید و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان درد عارضهای نیست که خودتان بتوانید بر آن غلبه کنید. اما برای دندان درد هایی که در اصل مربوط به آفت، تبخال و اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی یا درد فک میشود، مسکنهای مختلفی وجود دارد و با رعایت توصیههای زیر میتوانید درد را آرام کنید.
زخمهای دهان و آفت
عامل ایجاد این زخمهای دردناک میتواند هر چیزی از نور آفتاب گرفته تا نوع خمیردندان باشد. فراورده Plain orajel یا هر داروی حاوی بنزوکائین 20 % ناحیه دردناک را موقتاً، البته فقط به مدت 20 دقیقه بیحس میکند. فراوردههای جدیدتری تولید شده است که بهتر از Plain orajel عمل میکند. این فراوردهها ناحیه دردناک را میپوشاند، درد را کاهش میدهد و روند التیام را تسریع میکند.
زخمهای دهان باید ظرف 2 ـ 1 هفته بدون درمان التیام یابد. اگر زخم پس از چند هفته بهبود نیافت، به دندانپزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که زخم نشانه وجود مشکلی جدیتر نیست.
تبخال
عامل ایجاد تبخال نوعی ویروس است. تبخال عموماً روی لبها ایجاد میشود. بیمار غالباً قبل از تبخال زدن سوزش خفیفی را حس میکند. Abreva دارویی است که موثر بودن آن در درمان و از بین بردن سریعتر تبخال به اثبات رسیده است. ازآنجایی که بهتر است دارو را به محض احساس سوزش تبخال روی ناحیه بزنید تا بهترین نتیجه را بگیرید، بهتر است همواره Abreva در منزل داشته باشید.
درد فک
برخی بیماران هراز گاه دچار درد مفصل فکی ـ گیجگاهی (TMJ) میشوند. درد فک عموماً پس از استراحت کردن، رعایت رژیم غذایی نرم و مصرف داروهای ضدالتهاب (هر 6 ساعت یک بار مصرف ایبورپروفن 800 ـ 400 میلی گرم) برطرف میشود. اما اگر درد فک مکرر شود، بهتر است درمانهای جامعتری شروع شود که در آنها از اسپلینت TMJ (آتل فک) و ورزشهای مخصوص استفاده میشود.
درد سینوس
فشار سینوس در بسیاری از موارد باعث درد دندانهای بالا میشود. ریشههای دندانهای آسیاب بالا دقیقاً داخل سینوسهای ماگزیلاری قرار دارد و هر گونه فشار باعث شروع دردی سنگین میشود. این درد معمولاً در اثر خم و راست شدن تشدید میشود. بهترین درمان مصرف داروهای ضداحتقان (دکونژستان) است.
توصیه میکنیم که ضداحتقانهای حاوی سودوافدرین تهیه کنید. بسیاری از ضداحتقانها حاوی فنیل افرین هستند که تاثیرگذاری بسیار کمتری دارند و شاید مصرف آنها هیچ نتیجهای نداشته باشد. البته چون در آزمایشگاههای زیرزمینی از سودوافدرین برای تهیه متامفتامین استفاده میشود، این دارو با نسخه پزشک به فروش میرسد.