قبل از مصرف هرگونه دارویی، اعم از داروهای شیمیایی یا گیاهی، باید از عوارض جانبی آن به ویژه تاثیرگذار آن بر دهان و دندان اطلاع بیابید. در صورتی که داروی مدنظر بر سلامت دهان و دندان شما تاثیر می‌گذارند باید درباره داروهای جایگزین با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید. باید قبل از آنکه دندانپزشک به برنامه‌ریزی برای درمان دندان بپردازد، از داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع بیابد. در بخش زیر به برخی از مشکلات شایع دهان و دندان اشاره می‌کنیم که با برخی داروهای خاص ارتباط دارند.
سندروم خشکی دهان
کاهش تولید بزاق یکی از عوارض جانبی داروهای شیمیایی است که می‌تواند منجر به سندروم خشکی دهان شود. به طور طبیعی، بزاق باعث مرطوب شدن دهان و شستشوی آن می‌شود این مسئله به از بین بردن باکتری‌ها و ذرات مواد غذایی از سطح دندان می‌کند، اسیدهای موجود در دهان را خنثی می‌کند و به معدنی‌سازی مینای دندان کمک می‌کند. هنگامی که از مقدار ترشح بزاق کاسته می‌شود، فرد در معرض خطر بیماری‌های مربوط به سلامت دهان مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه قرار می‌گیرد. معمولا خشکی دهان به برخی داروها از قبیل داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها، تبابلاکرها، داروهای تنفسی، شیمی درمانی و داروهای بیماری پارکینسون مرتبط است.
آسیب دیدن دندان
برخی از داروها که به شدت اسیدی هستند، مانند آسپرین و برخی از داروهای مخصوص بیماری آسم، می‌توانند از طریق تماس طولانی با مینای دندان به دندان‌های شما آسیب برسانند. باید این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کرد و از جویدن یا قرار دادن مستقیم آنها روی دندان یا لثه خودداری کند. داروهایی که حاوی مواد شیرین کننده هستند، مانند برخی از داروهای مخصوص سرفه، به دندان می‌چسبند و خطر پوسیدگی آن را افزایش می‌دهند. باید پس از مصرف این داروها فورا دهان خود را با آب بشویید، اما حداقل تا یک ساعت پس از مصرف داروهای ضدسرفه از مسواک زدن دندان خودداری کنید زیرا مسواک زدن می‌تواند به دندان شما آسیب برساند.
بیماری‌های لثه
همانگونه که سندروم خشکی دهان می‌تواند خطر بیماری‌های لثه را افزایش دهد، مصرف برخی داروها مانند قرص‌های پیشگیری از بارداری و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی با برخی از بیماری‌های لثه ارتباط دارند. سایر داروها می‌توانند باعث متورم شدن لثه و خراب شدن دندان شوند. این داروها عبارتند از داروهای ضد فشارخون بالا، داروهای مسدود کننده کانال کلسیم و برخی از داروهای مخصوص فشارخون و داروهای صرع.
مشکلات مربوط به فک
برخی از داروهایی که برای درمان مشکلات مربوط به استخوان و مفصل تجویز می‌شوند، مانند بیوفسفات که برای پوکی استخوان تجویز می‌شود، می‌توانند خطر تخریب و بیماری‌های استخوان را در فک افزایش دهند. اگر قبلا از بیوفسفات استفاده کرده‌اید باید حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید، زیرا این دارو می‌تواند پس از جراحی فک مشکلاتی را در زمینه بهبود زخم ایجاد کند.
عفونت‌های دهانی
مصرف طولانی مدت و دز قوی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدبارداری خوراکی می‌تواند باعث عفونت دهان مانند برفک دهان شود.
داروهای مخصوص کودکان و سلامت دهان و دندان
از آنجایی که دندان‌های کودکان هنوز در حال رشد است و مینای دندان آنها نرم‌تر و نازک‌تر از مینای دندان بزرگسالان است دندان‌های آنها بیشتر مستعد آسیب‌دیدگی است. باید از دادن برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به کودکان خودداری کرد زیرا این داروها باعث ایجاد لکه‌های زرد یا قهوه‌ای دائمی روی دندان می‌شوند. افزایش مقدار فلوراید، مانند خمیردندان‌هایی که حاوی مقدار زیادی فلوراید هستند، می‌توانند به دندان کودک آسیب برسانند و باعث ایجاد لکه‌های سفید روی دندان شوند. استفاده از فلوراید به مقدار طبیعی برای دندان مفید است، معمولا دندانپزشکان استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید را به همه افراد توصیه می‌کنند زیرا فلوراید در همه سنین باعث تقویت و محافظت از دندان می‌شود.
چگونه می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد؟
اگر فکر می‌کنید دارویی که مصرف می‌کنید بر سلامت دهان شما تاثیر می‌گذارد باید با پزشک یا دندانپزشک خود درباره دارو و سلامت دهان و دندان مشورت کنید. گاهی امکان تجویز داروهای جایگزین وجود دارد که بر سلامت دهان و دندان تاثیر نمی‌گذارند، در برخی موارد نیز امکان کاهش دز دارو وجود دارد. در مواردی که امکان تغییر دارو وجود ندارد، دندانپزشکی می‌تواند برخی اقدامات درمانی پیشگیری کننده را برای دارو و سلامت دهان و دندان توصیه کند که از سلامت دهان و دندان در برابر عوارض جانبی برخی داروها محافظت کنند، گاهی نیز راهی به جز ترمیم دندان آسیب‌دیده وجود ندارد. این اقدامات درمانی عبارتند از:
- دندانپزشک نحوه بهبود بهداشت دهانی و دندان را به شما یاد می‌دهد.
- اقدامات درمانی پیشرفته با فلوراید یا استفاده از دهان‌شویه‌های خانگی می‌تواند از دندان‌ها محافظت کند.
- گاهی استفاده از روکش یا پر کردن دندان آسیب دیده توصیه می‌شود. استفاده از ونیر می‌تواند ظاهر دندان را اصلاح کند.
- در برخی موارد انجام جراحی لثه برای کاهش تورم یا رشد اضافی بافت لثه ضروری است.
دندانپزشک در خصوص خطرات و عوارض جانبی این روش‌های درمانی، اطلاعاتی را در اختیار شما می‌گذارد بنابراین می‌توانید آگاهانه تصمیم بگیرید. باید حتما در خصوص داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید و داروهایی که در گذشته مصرف کرده‌اید به دندانپزشک اطلاع دهید تا بتواند مناسب‌ترین اقدام درمانی را پیشنهاد دهد.
