اهمیت معاینه و چکاپ دندانپزشکی در کودکان
چکاپ مداوم دندان بخش مهمی از مراقبت‌های پیشگیرانه بهداشتی است. دندانپزشک در هر نوبت چکاپ، دندان‌های کودک شما را تمیز می‌کند و خطر ابتلا به پوسیدگی دندان کودک را ارزیابی می‌کند. هر دندانپزشک روش متفاوتی را برای چکاپ دندان کودک در پیش می‌گیرد. در فرآیند چکاپ دندان کودکان، ممکن است دندانپزشک انواع تدابیر حفاظتی مانند استفاده از شیارپوش دندان یا سیلانت (sealant) و فلورایدتراپی رابه‌کار بندد تا خطر ابتلا به پوسیدگی کاهش یابد. روش‌های رادیوگرافی اشعه X و سایر روش‌های تشخیصی نیز ممکن است در فرآیند چکاپ دندان کودک گنجانده شود.
به احتمال زیاد، دندانپزشک در مدت چکاپ دندان کودک، رژیم غذایی مناسب و عادت‌های بهداشت دهان و دندان و تکنیک‌های صحیح مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن را برای کودک شما شرح خواهد داد. از موضوعات دیگری که دندانپزشک در طول چکاپ دندان به کودک آموزش می‌دهد، روش‌های جلوگیری از آسیب‌های دهان و دندان است.
فهرست مطالب
فواید
چکاپ منظم دندان به حفظ سلامت دهان و دندان کودک شما کمک می‌کند. چکاپ منظم دندان، فرصت ارائه راهنمایی‌های لازم برای مراقبت از دندان‌های کودک شما و همچنین تشخیص زودهنگام هر نوع مشکل در بهترین زمان ممکن را در اختیار دندانپزشک کودک شما قرار می‌دهد.
چکاپ دندان‌ها هر چند وقت یکبار باید انجام شود
در پاسخ این سوال که کودک شما هرچندوقت یکبار به چکاپ نیاز دارد، عوامل مختلفی از جمله سن، سلامتی و خطر پوسیدگی دندان تعیین کننده هستند. دستورالعمل‌های کلی زیر را ملاحظه کنید:
- سنین 6ماه تا 1 سال: پزشکان توصیه می‌کنند که اولین چکاپ دندانپزشکی کودک به محض رویش اولین دندان و قبل از اولین تولد کودک انجام گیرد. همچنین انتظار می‌رود در یک آزمایش چکاپ کامل و مناسب، دندان‌ها و لثه‌های کودک شما کاملا بررسی شوند.
- کودکان نوپا: دندانپزشکان برنامه‌ریزی منظم چکاپ‌های دندانپزشکی با فواصل معمول هر 6ماه یکبار را برای کودکان مدرسه‌ای توصیه می‌کنند. با این حال، دندانپزشک ممکن است با درنظر گرفتن عوامل مخاطره‌آمیز برای سلامت دهان و دندان کودک شما، فواصل کوتاه‌تر یا دفعات بیش‌تر چکاپ را توصیه کند.
چگونه کودک شما برای چکاپ آماده شوید
قبل از برنامه‌ریزی اولین چکاپ دندان کودک خود، درنظر بگیرید که آیا راحت‌تر هستید که به پزشک خانوادگی خود مراجعه کنید یا کودک خود را به دندانپزشک اطفال ببرید (دندانپزشکی که تخصص دهان و دندان خود را در زمینه کودکان، از خردسال تا نوجوان، دریافت کرده‌است). معمولا مطب و تجهیزات دندانپزشکی متخصص اطفال مخصوص سلیقه کودکان طراحی شده است.
برای کمک به آماده کردن کودک خود برای چکاپ دندانپزشکی اقدامات زیر را انجام‌دهید:
- وقت ملاقات دندانپزشکی را با دقت تنظیم‌کنید: چکاپ دندانپزشکی کودک خود را در ساعتی از روز برنامه‌ریزی کنید که کاملا استراحت کرده باشد و به احتمال زیاد با دندانپزشک همکاری کند.
- مثبت فکر‌کنید: هنگام صحبت با کودک خود در مورد چکاپ دندانپزشکی، از به‌کاربردن کلماتی مانند درد یا صدمه دیدن پرهیز کنید. در‌عوض، به فرزندتان بگویید که دندانپزشک برای اطمینان از سلامت دندان او از ابزارهای ویژه‌ای استفاده خواهد کرد. به فرزندتان یادآوری‌کنید که شما هم به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، اما درباره تجربیات دندانپزشکی منفی خود صحبت نکنید.
- به فرزندتان گوش دهید. فرزندتان را تشویق کنید تا در مورد هر‌گونه ترسی که از مراجعه به دندانپزشک یا چکاپ دندانپزشکی دارد با شما صحبت کند.
آنچه در یک چکاپ از دندانپزشک انتظار می‌رود
آنچه در طول یک چکاپ دندانپزشکی برای کودک شما اتفاق می‌افتد بسیار به سن کودک و نیازهای درمانی او بستگی دارد.
سن 6ماه تا 1سال
جهت انجام چکاپ، ممکن است دندانپزشک فرزند شما را روی یک میز قرار دهد یا فرزندتان را در دامان خود نگه‌دارید. سپس دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان احتمالا اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- ارزیابی بهداشت دهان و سلامت عمومی دندان کودک شما، عادات خوردن و آشامیدن کودک و خطر پوسیدگی دندان
- تمیز کردن جرم یا لکه‌های روی دندان کودک با استفاده از سایش ملایم یک مسواک مرطوب
- نشان‌دادن روش‌های مناسب شستشوی دندان
- بررسی میزان فلورایدی که فرزندتان از طریق رژیم غذایی خود دریافت می‌کند و استفاده از محصولات بهداشت دهان و دندان و در صورت لزوم تجویز مکمل فلورایدی یا انجام درمان موضعی فلوراید روی دندان‌های کودک شما
- معاینه و جستجوی هر گونه آفت یا برآمدگی روی زبان، داخل گونه و سقف دهان کودک
- بررسی تاثیر عادت‌هایی همچون مکیدن شست و پستانک بر سلامت دندان‌های کودک
کودکان نوپا، کودکان مدرسه‌ای
دندانپزشک در طی هر چکاپ منظم، همچنان به ارزیابی بهداشت دهان و دندان کودک شما و سلامت عمومی، عادات خوردن و آشامیدن و خطر پوسیدگی دندان کودک ادامه خواهد‌داد. دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان، علاوه بر تمیز کردن دندان‌های کودک، ممکن است اقدامات زیر را انجام‌دهد:
- استفاده از عکس‌برداری اشعه ایکس از دندان‌ها یا در صورت لزوم انجام سایر روش‌های تشخیصی
- اعمال سیلانت(پوشش نازک و محافظ پلاستیکی) روی دندان‌های دائمی و دندان‌های ديگری که به پوسيدگی حساسيت دارند.
- اصلاح هر گونه حفره یا نقص دندان
- بررسی وجود هر گونه مشکل در دندان‌های پایین و بالا و مرتب و ردیف بودن دندان‌های کودک در کنارهم
- آگاه کردن کودک شما در مورد عواقب مکیدن انگشت شست، دندان قروچه یا ناخن خوردن
- تجویز معالجات پیش ارتودنسی مانند گارد دهانی، یا بریس‌های ارتودنسی برای صاف کردن دندان‌های کودک شما و اصلاح نامرتبی دندان و همچنین بستن فاصله بین دندان‌ها و اصلاح اختلالات بایت
همانطور که فرزند شما بزرگتر می‌شود، دندانپزشک ممکن است در طول چکاپ دندان در مورد مخاطرات بهداشت دهان و دندانی که به دنبال موارد زیر روی می‌دهد، با کودک شما صحبت کند:
- نوشیدن نوشیدنی‌های شیرین
- سیگار کشیدن
- استفاده از مواد مخدر
- اختلالات اشتها
- سوراخ کردن دهان و دندان
- عدم استفاده از محافظ دهان در حین ورزش‌هاى برخوردى
دندانپزشک یا متخصص بهداشت ممکن است در سن مناسب روش‌های ممکن کشیدن دندان عقل را نیز توضیح دهد.
اشعه ایکس دندان
رادیوگرافی دندان با اشعه ایکس به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که تصاویر دقیق بخش‌های خاص دهان کودک شما را ببیند. انواع مختلفی از رادیوگرافی اشعه ایکس دهانی در دسترس هستند که عبارتند از:
- بایت وینگ(Bitewing): این نوع رادیوگرافی اشعه ایکس به دندانپزشک اجازه می‌دهد که تاج دندان‌های فوقانی و پایین را ببیند. در این روش عکس‌برداری از کودک شما خواسته می‌شود تا زمانی که تصویر اشعه ایکس گرفته می‌شود، دهان را ببندد و دندان‌ها را روی فیلم فشار دهد. این تصویر اغلب می‌تواند فرسایش بین دندان‌ها را نشان دهد که در معاینه فیزیکی قابل مشاهده نیستند.
- عکس پری‌اپیکال (محدود): این رادیوگرافی اشعه ایکس به دندانپزشک اجازه می‌دهد کل دندان از تاج تا زیر نوک ریشه و استخوان نگهدارنده اطراف آن را ببیند. عکس پری‌اپیکال برای ارزیابی تغییرات ریشه و تشخیص ناهنجاری‌های ساختار استخوانی اطراف آن کاربرد دارد
- اشعه ایکس اکلوزال: این عکس به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا هنگامی که فک در حالت بسته قرار دارد، نحوه روی هم قرارگرفتن دندان‌های بالا و پایین را مشاهده کند.
- عکس پانورامیک: این نوع اشعه ایکس یک نمای کلی از دهان را در اختیار دندانپزشک قرار می‌دهد. این تصویر اغلب برای ارزیابی جامع اختلالات دندان و فک استفاده می‌شود. این عکس برای تشخیص نیاز بیمار به ارتودنسی نیز می‌تواند مفید باشد.
- توموگرافي کامپيوتري با اشعه مخروطي(CBCT): این نوع اشعه ایکس نیز برای ارزیابی تغییرات دندان‌ها و فک استفاده می‌شود. بر خلاف سایر رادیوگرافی‌ها، این روش یک نمای سه‌بعدی از فک و دندان‌ها ارائه می‌کند تا دندانپزشک بتواند فضای فاصله‌ها و تغییرات را بهتر اندازه‌گیری کند.
معمولا رادیوگرافی اشعه ایکس در تمام چکاپ‌ها ضروری نیست. میزان اشعه‌ای که بیمار در رادیوگرافی دندانی در معرض آن قرار می‌گیرد، بسیار ناچیز است، ولی اگر از قرار گرفتن در معرض تابش نگران هستید، با دندانپزشک مشورت کنید.
قالب‌گیری دندان
در برخی موارد، ممکن است دندانپزشک ساخت یک قالب دندانپزشکی را برای تولید یک ماکت از دندان و بافت دهان کودک شما تجویز کند. دندانپزشک یک تری را با مواد نرم ژلاتین مانند پر کرده و آن را روی دندان‌های بالا و سپس دندان‌های پایین فرزند شما قرار می‌دهد. پس از چند دقیقه دندانپزشک تری‌ها را برمی‌دارد و برای ساخت قالب دندان از دهان کودک شما مورد استفاده قرار می‌دهد.
قالب‌گیری دندان به منظور مطالعه و ثبت روند تغییرات فک و پیش‌روی رویش دندان کودک مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است دندانپزشک از قالب‌گیری دندان و عکس‌های رادیوگرافی برای ارزیابی فضای بالقوه برای محل مناسب رویش دندان‌های دائمی کودک استفاده کند.
نتیجه‌گیری
پس از چکاپ، دندانپزشک در مورد نکات بهداشت دهان و دندان از جمله خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و هر‌گونه نگرانی دیگر پیرامون بهداشت دهان در کودک شما و اقدامات پیشگیرانه‌ای که می‌توانید برای بهبود و حفظ سلامت دهان و دندان کودک خود انجام دهید، برای کودک شما صحبت می‌کند. سپس دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان مناسب‌ترین زمان چکاپ دوره‌ای (معمولا هر شش ماه یکبار) را به شما یادآور می‌شود. اگر کودک شما در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار داشته باشد یا در صورت وجود سایر نگرانی‌های بهداشت دهان و دندان ، ممکن است دندانپزشک دوره‌های چکاپ کوتاه‌تر را توصیه کند.
