درمان دندانپزشکی در دوران بارداری: دندان درد، کشیدن،پر کردن عصب کشی و ارتودنسی دندان ها

در دوران بارداری، در درون بدن شما تغییرات زیادی اتفاق می‌افتد. ممکن است دچار تهوع صبحگاهی، افزایش وزن و خستگی زیاد شوید. یکی دیگر از تغییرات مهمی که زمان بارداری در داخل بدن شما اتفاق می‌افتد، افزایش احتمال مبتلا شدن به عفونت لثه‌ها (شکلی از التهاب لثه) می‌باشد. همچنین احتمال پوسیدگی دندان  و نیاز به عصب کشی دندان (درمان ریشه دندان) نیز افزایش می‌یابد که در پی آن ممکن است شما در دوران بارداری دچار دندان درد شوید. درحالی‌که شما باید در دوران بارداری موارد زیادی را موردتوجه قرار دهید، مراقبت از دندان‌ها و لثه و دندانپزشکی بارداری  نیز باید در اولویت فهرست شما قرار داشته باشد.

چه عواملی در دوران بارداری باعث دندان‌ درد می‌شوند؟

 پوسیدگی دندان‌ها در دوران بارداری به علت تورم و التهاب لثه، برجسته‌تر است.

برخی از علل دندان درد در بارداری می‌تواند شامل موارد زیر گردد:

تغییر در رژیم غذایی. در دوران بارداری رژیم غذایی شما تغییر می‌کند. تمایل شما به نوشیدن شیر بیشتر می‌شود و اغلب مصرف روزانه مواد غذایی حاوی قند در شما افزایش می‌یابد. این امر منجر به پوسیدگی دندان‌ها شده و نیاز شما را به مراقبت از دندان‌ها برای مدیریت پوسیدگی افزایش می‌دهد.

التهاب یا عفونت لثه در دوران بارداری.  در دوران بارداری تغییراتی در محیط هورمونی بدن رخ می‌دهد که می‌تواند به تورم و التهاب لثه منجر شود.این التهاب لثه مربوط به دوران بارداری می‌تواند احتمال عفونت‌های لثه، بیماری‌های دندان و حتی آبسه دردناک لثه  را افزایش دهد. بیش از نیمی از زنان در دوران بارداری درجاتی از التهاب لثه را تجربه خواهند نمود. این پدیده امری شایع و متداول است.

تهوع صبحگاهی. هنگامی‌که شما در دوران بارداری دچار تهوع می‌شوید، اسید معده می‌تواند وارد دهان شده و دندان‌ها را در معرض خود قرار دهد.این امر در دوران بارداری می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان و دندان‌درد شود.

کمبود کلسیم. زنانی که در دوران بارداری به سر می‌برند، برای کمک به رشد استخوان‌های جنین در طول بارداری به کلسیم بیشتری نیاز دارند. حتی با مصرف مکمل‌ها، اغلب زنان باردار از کبود کلسیم رنج می‌برند. این امر می‌تواند باعث تخریب مینای دندان شود که در پی آن پوسیدگی دندان و دندان‌درد و یا حتی نیاز به کشیدن دندان رخ خواهد داد.

مشکلات مربوط به بهداشت دهان و دندان. زنان باردار در دوران بارداری ممکن است به عوامل زیادی حساس گردند، ازجمله ممکن است انها به مزه و بوی خمیردندان حساس شوند. درنتیجه، آن‌ها دندان‌های خود را کمتر مسواک می‌زنند، این امر می‌تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان، مشکلات لثه و دندان‌درد و دندان کشیدن را افزایش دهد.

از مشکلاتی که دندان عقل میتواند ایجاد کند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. احساس درد دندان عقل یا سفتی عضلات فک در اطراف یک دندان عقل نهفته
۲. به هم ریختگی دندانی
۳. پوسیدگی دندان مجاور و یا مشکلات جدی لثه در دندانهای عقل نیمه نهفته
۴. در مواردی که دندان عقل فک پایین نیمه نهفته ( نیمه روییده) باشد ، بخشی از لثه که روی آن را پوشانده بر اثر تجمع مواد غذایی ، جرم و باکتری زیر آن ملتهب شده و درد شدید ، بعضا تب و محدودیت باز کردن دهان از عوارض آن است. به جرات میتوان گفت درد دندان عقل اگر ناشی از پوسیدگی نباشد ، معلول همین شرایط است. این شرایط به ویژه اگر دندان عقل بالا روییده باشد و به این لثه ملتهب ضربه وارد کند وخیمتر نیز میگردد.

مشابه سایر انواع مشکلات ناشی از دندان های فاصله دار ، قرار گرفتن نامناسب دندان ها در کنار یکدیگر همچنین می تواند باعث دندان قروچه و سایش دندان ها به یکدیگر در طول شب شود. این شرایط یکی از علل ابتلا به مشکلات مفصل فک (TMJ) است. مشکلات مفصل فک نامی است که برای قفل شدن، صدا دادن و سایر مشکلات مفصل فک انتخاب شده است. فاصله بین دندانها همچنین می تواند توانایی فرد برای غذا خوردن را تحت تاثیر قرار داده و به خاطر قرار گرفتن بیش از حد لثه ها در برابر مواد غذایی باعث ابتلای فرد به بیماری های لثه و نیز کاهش اعتماد به نفس بیمار در هنگام لبخند زدن شود.

آیا در دوران بارداری، دندان‌درد باید تحت درمان قرار بگیرد؟

 بسیاری از زنان باردار در مورد درمان مشکلات دندان‌های خود و ارتودنسی در دوران بارداری نگران هستند.  بااین‌حال، پزشکان و دندان‌پزشکان با رعایت برخی از اقدامات احتیاطی در خصوص استفاده از اشعه ایکس و مصرف داروهای مسکن برای درمان دندان درد ، درمان مشکلات دندانی را در دوران بارداری توصیه می‌نمایند. انجام ارتودنسی مشکلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان‌ها در فک برطرف شده و فرد می‌تواند با کیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشد. باید توجه نمود که انجام ارتودنسی ثابت در زمان بارداری تحت نظر پزشک بلامانع است . مراحل ارتودنسی دندان به شدت و نوع درمان توصیه‌شده بستگی دارد.

 بزرگ‌ترین تهدیدی که باید در زمان اقدام به سیم‌کشی دندان‌ها در حین دوره بارداری به آن توجه جدی نمود، عکس‌های اشعه ایکس است که لازم است قبل از شروع درمان ارتودنسی و بارداری از هر فردی گرفته شود. در واقع این عکس‌های اشعه ایکس که از دهان شما گرفته می‌شود، برای متخصص ارتودنسی از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا با توجه به همین عکس‌ها می‌تواند مشکلاتی که در حالت عادی به چشم دیده نمی‌شود، مانند دندان‌های نهفته در لثه که باید قبل از سیم‌کشی دندان‌ها حتماً بیرون کشیده شوند را تشخیص بدهد. در صورتی که شما قبل از باردار شدن، عکس‌های اشعه ایکس از دهان و دندان خود گرفته‌اید، می‌توانید بدون نیاز به عکس‌های جدید، کار سیم‌‌کشی دندان‌ها را شروع کنید.

ارتودنسی چیست؟

اصطلاح ارتودنسی ثابت غالباً برای سیم‌کشی دندان به کار برده می‌شود. وسایل ارتودنسی ثابت دندان پرکاربردترین بریس‌های امروزی هستند، چون دندان‌ها را دقیقاً به سمت نقطه تعیین شده جابجا می‌کنند. متخصص ارتودنسی براکت فلزی یا سرامیکی همرنگ دندان را روی دندان‌ها متصل می‌کند و سپس سیم مخصوصی را از روی براکت‌ها عبور می‌دهد تا دندان‌ها را به موقعیت مناسب بکشد. از آنجایی که براکت به دندان چسبیده است، نمی‌توان بریس را در طول درمان درآورد و بنابراینن ارتودنسی از نوع ثابت است.

ارتودنسی دندان شاخه ای از دندانپزشکی است که رسما” به عنوان ارتودنسی و ارتوپدی فکی- دندانی شناخته شده است. هدف از ارتودنسی دندان ، درمان هر نوع بدجفتی یا به عبارت ساده‌تر “ناهنجاری دندان نیش (بدبایت)” می‌باشد. ناهنجاری دندانی بدان معناست که دندانها، لب و / یا فک شما در امتداد یک خط قرار ندارند. در نتیجه، دندانهای شما ممکن است کج و نامرتب باشند، دندان نیش شما ممکن است به درستی عمل نکند و فک شما نیز نامتوازن به نظر برسد. ارتودنتیست (دندانپزشکی که به طور ویژه آموزش دیده) برای رفع ناهنجاری دندان نیش (بدبایت)، با تقبل قیمت ارتودنسی با بریس های فلزی از سیم ارتودنسی (براکت) و سایر روش‌های اصلاحی از جمله ابزارهای موسوم به دستگاه ارتودنسی استفاده می‌کند، تا هم ترازی فک  و ردیف کردن دندانها بدست‌ آید. با این اصلاح دندانها و سازه‌های نگهدارنده آنها، سرانجام شما لبخندی سالم و جذاب خواهید داشت.

ارتودنسی ثابت

اگر انجام درمان ارتودنسی را در نظر گرفته باشید، ممکن است تمام انواع روش‌های ارتودنسی ثابت دندان را بررسی کرده و در نهایت تصمیم به درمان گرفته‌اید. زمانی که یک بیمار تصمیم به انجام این روش می‌گیرد، می‌تواند روش قدیمی (بریس‌های فلزی) یا بریس‌های شفاف سرامیکی را برای دندان‌های خود انتخاب کند. براکت سرامیکی یا شفاف (که همرنگ دندان یا بی‌رنگ هستند) بهترین گزینه‌ی درمان برای زمانی هستند که اولویت بیمار زیبایی است. هنگامی که بیمار بخواهد دندان‌های خود را صاف کند و در عین حال نمی‌خواهد که ظاهر لبخند وی مخدوش شود، می‌تواند بریس‌های شفاف را انتخاب کند. رنگ بریس‌ها به خوبی پنهان هستند بطوری که بیماران در طول دوره‌ی درمان نیازی به تحمل فلز در دهان خود ندارند. ممکن است برخی معایب وجود داشته باشد اما برای آنهایی که اولویتشان زیبایی است، چشم‌پوشی کردن از این معایب آسان نیست.

اشعه ایکس در دوران بارداری

 بسیاری از زنان در طول بارداری در مورد گرفتن هر نوع رادیوگرافی توسط اشعه ایکس، حتی تصویربرداری دندانی برای ترمیم دندان ، نگران هستند. اگر در طول بارداری دچار دندان‌درد شوید، دندان‌پزشکان ما سعی خواهند کرد، در صورت امکان بدون انجام رادیوگرافی دندان، مشکل شما را برطرف سازند. اگر برای درمان مشکلات دندانی شما، گرفتن رادیوگرافی دندانی ضروری باشد، متخصصین ما یک حفاظ ساخته‌شده از سرب را به شما می‌پوشانند. همچنین محافظی هم برای پشتیبانی از غده تیروئید به شما داده خواهد شد، درنتیجه اشعه ایکس نمی‌تواند به این مناطق نفوذ نماید. بنابراین با خیال راحت شما می‌توانید رادیوگرافی دندان را به کمک اشعه ایکس  انجام داده و اطلاعات لازم را در اختیار دندان‌پزشکان قرار دهید.

مصرف داروها در دوران بارداری

 داروهای زیادی برای درمان درد دندان ‌در دسترس می‌باشند، مصرف برخی از انها و همچنین بی حسی دندان در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. برای مثال، پژوهش‌ها نشان داده است که مصرف داروی پرکوست(Percocet) یا اکسی کدون در دوران بارداری می‌تواند به ایجاد نقص در جنین منجر شود. به دلیل مسائل شبیه به این، مهم است که برای بی حسی دندان ، بارداری خود را به دندان‌پزشکان اطلاع دهید، تا انها در دوران بارداری از داروهای بی‌خطر مانند استامینوفن استفاده نمایند. ممکن است برای رفع عفونت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز نیاز باشد. در دوران بارداری مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، مانند پنی‌سیلین، مجاز می‌باشد، بنابراین برای برطرف کردن عفونت در دوران بارداری می‌توانید از برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نمایید.

تغییرات درمانی دندانپزشکی بارداری

 در طول سه‌ماهه اول بارداری، شروع یک برنامه بهداشتی پیشگیرانه مانند کنترل جرم و پلاک‌های دندانی و رعایت دستورالعمل‌های مربوط به افزایش بهداشت دهان و دندان لازم می‌باشد. پر کردن دندان، جرم‌گیری ساده، عصب‌ کشی دندان و اقدامات پیشگیرانه ممکن است در این دوران انجام شود، اما معالجات دندانی غیر اورژانسی نباید در این دوران صورت بپذیرد. تنها معالجات اورژانسی دندان‌پزشکی باید در این سه ماه در نظر گرفته شود. در این دوره  اندام‌های کودک در حال شکل‌گیری هستند و نسبت به اشعه ایکس و مواد شیمیایی حساس می‌باشند. برای درمان موارد اضطراری، کمترین تعداد رادیوگرافی برای تشخیص و ترمیم دندان باید انجام گیرد.

سه‌ماهه دوم و نیمه اول سه‌ماهه سوم امن‌ترین زمان برای انجام درمان‌های دندان‌پزشکی محسوب می‌شود. مراقبت‌های پریودنتال، مراقبت‌های پیشگیرانه و روش‌های ترمیمی ساده برای رفع مشکلات بالقوه و کنترل بیماری‌های فعال و طی مراحل پر کردن دندان ممکن است انجام شود.

در سه‌ماهه سوم، ممکن است جرم‌گیری و مراقبت‌های پیشگیرانه تکرار شود تا مشکلات لثه – ناشی از تغییرات هورمونی – به حداقل میزان ممکن برسد. درمان‌های اورژانس دندانپزشکی باید انجام شود، چراکه درد شدید، عفونت مادر و یا هر دو می‌تواند مشکلاتی را برای کودک ایجاد نماید.

راه‌کارهای طبیعی برای درمان دندان‌درد در دوران بارداری

 ازآنجاکه در دوران بارداری استفاده از شیوه‌های مرسوم دندان‌پزشکی برای برخی از مادران باعث نگرانی می‌شود، ممکن است شما به دنبال راه‌کارهای طبیعی باشید تا بدون دریافت اشعه مضر ایکس و یا داروها، به تسکین دندان‌ درد خود بپردازید. برخی از درمان‌های ساده در دسترس هستند که همگی طبیعی می‌باشند و می‌توانند به‌طور طبیعی و بی‌خطر در رفع دندان‌ درد شما مؤثر واقع شوند. در اینجا به معرفی برخی از این روش‌های درمانی خواهیم پرداخت:

کمپرس داغ:

پارچه مرطوب و داغ را برداشته و آن را در محلی که دچار دندان‌درد شده‌اید قرار دهید.  این امر موجب افزایش گردش خون در ناحیه آسیب‌دیده شده و به سیستم ایمنی کمک می‌نماید تا با منبع به وجود آورنده درد به مقابله بپردازد.

کمپرس سرد:

با استفاده از کمپرس سرد از طریق قرار دادن یخ درون کیسه، می‌تواند ناراحتی به وجود آمده در اثر دندان ‌درد را کاهش دهید. یک پارچه تمیز را برداشته و داخل آب سرد قرار دهید، سپس آن را فشار دهید و پس‌ازآن بر روی محل آسیب‌دیده قرار دهید.

آب گرم:

این روش یک درمان خانگی دندان درد بسیار ساده است. کمی نمک را داخل مقداری آب ولرم ریخته و مخلوط نمایید، سپس آن را غر غره کرده و دهان خود را با آن بشویید تا ذرات باقی‌مانده غذا از بین دندان‌ها رها شده و درد دندان تسکین یابد.

گیاه میخک:

میخک نه‌تنها درد را کاهش می‌دهد بلکه یک ضدعفونی‌کننده هم محسوب می‌شود که می‌تواند برخی از علائم مرتبط با پوسیدگی دندان را از بین ببرد.

سیر:

سیر حاوی آلیسین (یک نوع آنتی‌بیوتیک طبیعی) است که می‌تواند در رفع عفونت مؤثر باشد.

پیاز:

جویدن یک تکه پیاز خام می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد.

اسفناج:

جویدن برگ اسفناج خام می‌تواند دندان‌درد را در دوران بارداری کاهش دهد.

برگ گیاه گواوا :

عصاره برگ گیاه گواوا  و یا جویدن آن به‌طور مستقیم، می‌تواند در کاهش درد دندان  مؤثر باشد.

پرهیز از غذاهای حاوی قند:

در دوران بارداری شما باید از مصرف غذاهای سرشار از قند خودداری نمایید. قند باعث توسعه پلاک دندان می‌شود . پلاك باكتريايي يا پلاك دندان ها ماده اي سفيد رنگ و خميري است كه پس از صرف غذا و هرگونه خوراكي روي دندان ها ايجاد مي شود. باكتري ها بي وقفه در محيط دهان رشد كرده بنابر اين پلاك دندان ها مشكلاتي را براي تمام محيط دهان به وجود مي آورد.  این امر می‌تواند پوسیدگی و درد دندان و نیاز به عصب کشی دندان را افزایش دهد. برخی عادات غذایی وجود دارد که باعث شکستن تجهیزات ارتودنسی کار شده در دهان شده و احتمال ابتلا به بیماری‌های مربوط به دندان را افزایش می‌دهد. بیمار باید غذاهای مفید در ارتودنسی را بشناسد .

عصب کشی دندان

ازآنجاکه اعصاب آسیب‌دیده در عصب کشی دندان از دندان حذف می‌شوند، بیمار بعد از درمان باید درد بسیار کمی داشته باشد. در طول عصب‌کشی نیز دندان به‌طور کامل توسط یک بی‌حس‌کننده موضعی بی‌حس خواهد شد. ممکن است بیمار  پس از درمان ریشه مقداری درد عصب کشی دندان داشته باشد که می‌توان آن را به کمک مسکن‌های مخصوص مدیریت نمود. پس از عصب کشی و یا هر فرایند دندانپزشکی دیگری، وجود مقداری از حساسیت دندانی در تاج دندان امری طبیعی است. در طول این مدت، مهم است مسواک زدن ادامه داده شود، به‌ویژه در اطراف لثه، تا از بروز التهاب و عفونت لثه‌ها جلوگیری به عمل آید. اگر درد یا التهاب بیش‌ازحد مشاهده نمودید، برای ارزیابی مجدد به کلینیک مراجعه نمایید.

ارتودنسی

هدف متخصصین ارتودنسی از مراحل انجام ارتودنسی دستیابی به اهداف درمانی به موقع است که کمترین آسیب را به تجهیزات ارتودنسی برساند. دندان‌ها در محیط سالم‌تری قرار گرفته و سلامت عمومی افراد ارتقا می‌یابد.

سؤال اغلب افرادی که برای اولین بار قصد درمان ارتودنسی دارند این است که “سن ارتودنسی چه سالی است ؟” قبل از هر چیز ذکر این نکته مهم است که برای شروع ارتودنسی هرگز دیر نیست. شما می‌توانید درمان ارتودنسی را در هر سنی شروع کنید، اما نوع درمان و مراحل ارتودنسی دندان که دریافت می‌کنید، متفاوت خواهد بود. تغییرات و اصلاحاتی که در اوایل زندگی انجام می‌دهید، می‌تواند از بروز مشکلات بعدی در بزرگسالی پیشگیری کند.

پیشگیری

برای جلوگیری از مشکلات دهان و دندان و دندان‌درد، زنان باردار باید در اوایل بارداری به دندانپزشک مراجعه کرده تا مطمئن شوند مشکلی در دندان و یا دهان انها وجود ندارد. همچنین انها باید به‌طور منظم از مسواک و نخ دندان استفاده نمایند. در صورتیکه تحت درمان ارتودنسی هستید حتما نحوه استفاده از نخ دندان ارتودنسی را از پزشک خود آموزش ببینید .

هزینه

معمولا هزینه عصب کشی دندان بستگی به دندان آسیب‌دیده، دندان پزشک معالج و محل زندگی فرد دارد. برای اطلاع از هزینه ارتودنسی نامرئی و دیگر ارتودنسی ها و سایر درمان های دیگر مانند قیمت جرم گیری دندان می‌توانید با پزشک مشورت نمایید.