سوزاک یکی از بیماری‌های آمیزشی شایع است که از طریق آمیزش جنسی منتقل می‌شود. عامل آن نیسریا گونورآ یاگنوکوک یک دیپلوکوک گرم‌منفی می‌باشد. علایم معمول در مردان شامل سوزش ادرار و خروج ترشحات چرکی از آلت است. اما در زنان معمولاً بی‌علامت است و یا ممکن است خود را به صورت ترشحات واژنی یا دردهای لگنی نشان دهد. برای پیشگیری از بروز عوارض و جلوگیری از گسترش بیماری سوزاک درمان آنتی‌بیوتیکی ضروری است.
معرفی بیماری
سوزاک یا گنوره که برخی به آن آتشک نیز می گویند یکی از شایع ترین بیماری های آمیزشی در سراسر دنیا می باشد که هم زنان و هم مردان به آن مبتلا می شوند. از نظر شیوع، درمان سوزاک یا گنوره دومین بیماری مقاربتی در جهان است به نحوی که براساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۸، موارد جدید ابتلا به سوزاک در گروه سنی ۴۹-۱۵ سال در سراسر جهان بیش از ۱۰۶ میلیون نفر بوده است.
سوزاک به راحتی قابل درمان است اما در صورت عدم درمان به موقع و مناسب می تواند عوارض وخیمی از جمله عفونت های لگن، ناباروری، مننژیت و حتی عفونت گسترده وکشنده خون (سپتی سمی) را در افراد مبتلا ایجاد کند.
علائم
اين علائم در زنان خفيف‌تر هستند و شامل سوزش و گاهى تکرر ادرار و ترشحات مهبلى زرد رنگ است. اين علائم معمولاً ۷ تا ۲۱ روز بعد از تماس ايجاد مى‌شوند. زنانى که تحت درمان قرار نگيرند اغلب به حامل بيمارى تبديل مى‌شوند که در اين شرايط براى شريک جنسى مرد خود به‌عنوان ناقل عفونت عمل مى‌کنند ولى خود آنها کاملاً بدون علامت هستند. اين زنان وقتى توسط شريک جنسى اخير خود مسئول انتقال عفونت شناخته مى‌شوند تعجب مى‌کنند و عصبانى مى‌شوند.
تشخیص
ترشحات آلت تناسلی با پیدا کردن گلوبول‌های سفید خون در سواب مجرای ادرار یا نمونه ادرار ناشتا تشخیص داده می‌شوند.
ارگانیسم عفونی ممکن است با این نمونه‌ها مشخص شود.
در بهترین حالت، بیمار باید در یک کلینیک مخصوص بیماری‌های مقاربتی برای آزمایش نمونه مورد معاینه قرار گیرد زیرا انتقال نمونه به آزمایشگاه بیمارستان می‌تواند موجب تشخیص اشتباه شود.
رنگ و مداومت ترشح هیچ کمکی به تشخیص NSU از سوزاک نمی‌کند.
اورتریت گنوکوکی یا سوزاک در ۹۸ درصد از مردان با آزمایشات میکروسکوپی ترشحاتی که از سواب مجرای ادرار گرفته می‌شود، تشخیص داده می‌شود.
سایر عفونت‌ها تشخیص دشوارتری دارند. بین ۶ تا ۱۱ درصد از مردانی که فعالیت‌جنسی دارند، درمجرای ادرار خود حامل کلامیدیا هستند بدون اینکه هیچ علائمی داشته باشند.
روی کار آمدن آزمایشات دقیق‌تر مثل واکنش زنجیره‌ای پلیمراز و واکنش زنجیره‌ای لیگاز، تشخیص دقیق‌تری را به‌ویژه در بیمارانی که هیچ علائمی ندارند، مخصوصاً اگر رابطه‌جنسی با زنانی که بیماری آنها تایید شده باشد داشته باشند، میسر می‌سازند. اما به طور معمول این آزمایشات در کلینیک‌های بیماری‌های مقاربتی انجام نمی‌شود.
روش های انتقال بیماری
آلت تناسلی مرد به واژن
آلت تناسلی مرد به دهان ،
آلت تناسلی مرد به مقعد
دهان به مهبل (واژن)
از مادر به کودک :هنگام تولد فرزند وعبور از کانال تولد در طی زایمان ، ازطریق عفونت چشم (نوزادان ممکن است مبتلا به عفونت گنوگوکی ملتحمه چشم) شوند که اگر به سرعت و به مقدار کافی درمان نشوند ممکن است منجر به نابینایی و کوریانان گردد
۱- این بیماری از طریق برقراری انواع رابطه جنسی شامل موارد زیر منتقل می شود:
* رابطه جنسی واژینال
* رابطه جنسی مقعدی
* رابطه جنسی دهانی: این عفونت هم از طریق دهان فرد مبتلا، به ناحیه تناسلی فرد سالم وهم برعکس از طریق ناحیه تناسلی فرد آلوده، به دهان فرد سالم منتقل می شود.
* تحریک ناحیه تناسلی و یا مقعد به وسیله زبان
* آلوده شدن انگشتان دست با ترشحات واژن، منی و آب دهان فرد مبتلا و سپس تماس دست آلوده به اندام جنسی یا چشمان فرد سالم
۲- علاوه بر رابطه جنسی، ممکن است هنگام زایمان ، چشمان نوزاد با ترشحات تناسلی مادر مبتلا آلوده شده و منجر به عفونت چشم در نوزاد گردد که این عفونت در صورت عدم تشخیص ودرمان به موقع، می تواند منجر به کوری شود.
۳- عواملی که شانس ابتلای شما را به عوارض بیماری سوزاک افزایش می دهند:
* داشتن سن پایین در اولین رابطه جنسی
* برقراری رابطه جنسی با بیش از یک نفر
* دارا بودن شریک جنسی جدید (که احتمال آلوده بودن به این بیماری را دارد)
* ابتلا به سایر عفونت های آمیزشی
* سابقه قبلی ابتلا به سوزاک
درمان
سوزاک بدون درمان ممکن است تا هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد که می‌تواند ریسک عوارض را هم بالا ببرد. درمان قدیمی سوزاک استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل پنی‌سیلین و تتراسایکلین بوده است. در حال حاضر موارد مقاوم به داروهای قدیمی افزایش یافته است و معمولاً از آنتی‌بیوتیک‌های جدیدتر مثلسفتریاکسون استفاده می‌شود. در صورتیکه بیماری شدید و گسترده نباشد و فرد حامله نباشد می‌توان از یک دوز آمپول سفتریاکسون به صورت عضلانی و بعد از آن کپسول داکسی‌سایکلین ۱۰۰ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت تا یک هفته استفاده کرد. در صورتی که حاملگی استفاده از اریترومایسین ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت می‌تواند به عنوان جایگزین استفاده شود. موارد مقاوم به سفتریاکسون نیز گزارش شده که بسیار نادر است.
درمان قدیمی و کلاسیک در صورت عدم حساسیت به پنی‌سیلین شامل تزریق عضلانی پنی‌سیلین پروکایین و ادامه درمان با کپسول تتراسایکلین ۲۵۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت تا یک هفته می‌باشد. دلیل تجویز داکسی‌سایکلین و تتراسایکلین وجود عفونت کلامیدیایی همزمان است که در اکثر موارد وجود دارد.
کلیه افرادی که توسط پزشک درمان می شوند، پس از اتمام دوره درمان مجددا باید برای چکاپ به پزشک خود مراجعه کنند. به دلیل اینکه برخی از انواع سوزاک به آنتی بیوتیک¬های خاصی مقاوم هستنند، شما و شریک جنسی¬ تان باید پس از اتمام دوره درمان برای معاینه مجدد به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا در¬صورت باقی ماندن و عدم بهبود عفونت، پزشک آنتی بیوتیک¬های قویتری را تجویز کند.
پیشگیری
استفاده مناسب از کاندوم های لاتکس در زمان برقراری انواع رابطه جنسی (واژینال، مقعدی و دهانی)
اجتناب از مقاربت در صورتی که شریک شما دارای ترشحات غیر طبیعی دستگاه تناسلی، سوزش به هنگام ادرار، خارش ناحیه تناسلی یا درد در هنگام مقاربت باشد.
گندزدایی و استریل کردن ترشحات بیمار و اشیایی که به آن آلوده شده است
شتشوی دست ها پس از تماس دست با اندام های جنسی و ترشحات بدن، و پس از اجابت مزاج
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)